Ogólne wiadomości o lutowaniu

Lutowanie jest procesem polegającym na łączeniu tworzyw metalowych jedno- lub różnoimiennych, a także tworzyw metalowych z niektórymi materiałami niemetalowymi (np. ceramiką), za pomocą dodatkowego, roztopionego metalu, zwanego hitem, którego temperatura topnienia jest znacznie niższa od temperatury topnienia metali łączonych. Tak więc przy lutowaniu nie zachodzi ich nadtapianie (przeciwnie niż przy spawaniu), a połączenie uzyskuje się przede wszystkim dzięki dyfuzji ciekłego lutu i w metale łączone i odwrotnie, oraz w mniejszym stopniu — dzięki przyczepności.

Proces lutowania składa się z kilku etapów: ukształtowania i oczyszczenia powierzchni łączonych części, nagrzania ich do temperatury bliskiej temperaturze topnienia lutu, nałożenia topnika, roztopienia lutu i wprowadzenia go między łączone powierzchnie, wzajemnej dyfuzji łączonych metali i ciekłego lutu oraz ochłodzenia i skrzepnięcia lutowiny. W praktyce poszczególne etapy przeważnie się zazębiają, a niektóre z nich niekiedy przebiegają nawet równocześnie (np. nagrzewanie części i topienie lutu).

Podstawowym warunkiem otrzymania prawidłowego lutowanego połączenia dwóch metali jest przede wszystkim właściwy dobór lutu. Ten sam lut, który daje bardzo dobre wyniki np. przy łączeniu części mosiężnych, może być zupełnie nieprzydatny przy lutowaniu aluminium i odwrotnie. Zresztą nawet te same metale w zależności od przeznaczenia i warunków pracy (np. rodzaju i wielkości obciążenia, temperatury pracy, rodzaju ośrodka korodującego itd.) wymagają lutów o zupełnie innych własnościach.