Iglice probiercze – Obok dobrego kamienia probierczego niezbędny w każdej pracowni złotniczej jest komplet iglic probierczych. Iglice probiercze są to pręciki sporządzone z miedzi lub mosiądzu, na końcach których znajdują się przylutowane sztabki metalu szlachetnego o wiadomej, dokładnie określonej próbie. Komplet iglic powinien składać się z iglic wszystkich używanych prób i możliwie największej skali barw, zwłaszcza w przypadku złota. Iglice sporządzić można we własnym zakresie, topiąc chemicznie czyste metale szlachetne z odpowiednimi ilościami domieszek, zależnie od żądanej barwy złota oraz próby złota, srebra lub platyny. Ze względu na liczne odcienie barw (od jasnożółtej do czerwonej) powszechnie używanego złota próby 0,583 komplet iglic dla tej próby powinien składać się z 13 sztuk, poczynając od iglicy zawierającej w swym składzie tylko złoto i srebro, a kończąc na iglicy zawierającej złoto i miedź.
Każda kolejna iglica w tym komplecie różni się od poprzedniej wzrastającą o 0,035 zawartością miedzi, a zmniejszającą się o tę samą ilość zawartością srebra. Taki komplet iglic oddaje duże usługi, gdyż dla każdego badanego stopu złota próby 0,583 można w granicach dostrzegalnych różnic dobrać iglicę odpowiedniej barwy, co zwiększa dokładność badania.
Komplet iglic dla złota próby 0,750 składa się z 5 iglic o składzie następującym:
Komplet iglic dla złota próby 0,750 składa się z 5 iglic o składzie następującym:
złoto | srebro | miedź | |
1. | 0,750 | 0,250 | .— |
2. | 0,750 | 0,167 | 0,083 |
3. | 0,750 | 0,125 | 0,125 |
4. | 0,750 | 0,083 | 0,167 |
5. | 0,750 | — | 0,250 |
Komplet iglic dla złota próby 0,960 składa się z 3 iglic o składzie następującym: | ||||||||||||||||
|
Prócz tych 3 wymienionych kompletów iglic złotych w dobrze wyposażonej pracowni złotniczej powinno znajdować się 5 kompletów iglic do badania stopów o różnej zawartości złota. Każdy z kompletów powinien zawierać 16 sztuk iglic różniących się kolejno między sobą o 0,050 zawartości złota, począwszy od iglicy próby 0,200, kończąc na iglicy próby 0,950. W pierwszym z tych kompletów iglice zawierają prócz złota tylko srebro, w drugim — prócz złota tylko miedź, w trzecim stosunek miedzi do srebra wynosi 1:1, w czwartym — 1:2 i wreszcie w piątym — 2:1.
Do badania srebra na kamieniu używa się 2 kompletów iglic. W jednym z nich znajdują się 3 iglice prób srebra powszechnie używanych, a mianowicie:
srebro | miedź | |
1. | 0,940 | 0,060 |
2. | 0,875 | 0,125 |
3. | 0,800 | 0,200 |
W drugim znajduje się 14 sztuk iglic o zawartości srebra od 0,300 do 0,950, różniących się w próbie kolejno między sobą o 0,050. Komplet tych iglic służy do badania stopów srebra o różnej zawartości tego metalu szlachetnego.
Iglice do badania na kamieniu stopów złota białego powinny składać się z 1 kompletu iglic białego złota palladowego oraz z 1 kompletu iglic białego złota niklowego; skład jakościowy i ilościowy tych iglic uzależnia się od rodzaju białego złota stosowanego najczęściej w danym ośrodku złotniczym.
Komplet iglic do badania platyny składa się z 7 iglic o zawartości 0,850, 0,900, 0,920, 0,940, 0,950, 0,960 i 0,980 części platyny. W iglicach tych obok platyny znajduje się tylko miedź.
Na trzonie każdej iglicy oznaczony jest jej skład jakościowy i ilościowy; obok symbolów chemicznych metali podana jest liczba określająca skład ilościowy w tysięcznych częściach.
Prócz iglic probierczych bardzo często spotyka się w użyciu tzw. gwiazdę probierczą. W każdym promieniu takiej gwiazdy wlutowane są sztabki złota prób powszechnie używanych. Gwiazdy te są jednak mniej wygodne w użyciu niż iglice, nie można ich łączyć w komplety i — co najważniejsze — ograniczają się tylko do kilku prób złota, co nawet dla najskromniej wyposażonej pracowni złotniczej nie jest wystarczające.
Iglice probiercze przechowywać należy w czystości, z dala od kwasów i cieczy probierczych.