Charakterystyka i klasyfikacja lutów twardych

Luty twarde, tzn. luty, których temperatury topnienia są stosunkowo wysokie (rzędu 400-2000°C), stosuje się przede wszystkim w przypadkach, gdy od lutowanego połączenia wymagana jest duża wytrzymałość.

Luty twarde tworzą połączenia przeważnie przez powstawanie roztworów stałych i faz międzymetalicznych, dzięki czemu wytrzymałość połączeń lutowanych tymi lutami zawiera się w granicach 200-700 MPa.

Niektóre z tych lutów, zwłaszcza na osnowie niklu, manganu, palladu, żelaza, kobaltu, tytanu, wanadu, cyrkonu i hafnu, zachowują dobrą wytrzymałość w temperaturach podwyższonych, co umożliwia lutowanie nimi stali i stopów żarowytrzymałych.

Trzeba jednak nadmienić że lutowanie lutami twardymi jest znacznie trudniejsze i wymaga kosztowniejszego oprzyrządowania, niż lutowanie lutami miękkimi. Również cena lutów twardych, w większości przypadków (luty na osnowie srebra, złota, palladu, niklu itd.), jest znacznie wyższa od ceny lutów miękkich.

Ze względu na skład chemiczny luty twarde można podzielić na następujące grupy:

1) miedź i luty na osnowie miedzi,

2) srebro i luty na osnowie srebra,

3) luty na osnowie złota,

4) luty na osnowie platyny,

5) luty na osnowie palladu,

6) luty na osnowie aluminium,

7) luty na osnowie magnezu,

8) luty na i osnowie niklu,

9) luty na osnowie manganu, kobaltu i żelaza,

10) luty na osnowie tytanu, wanadu, cyrkonu i hafnu.

Oprócz tego do lutów twardych można zaliczyć sproszkowane mieszaniny żelazostopów, stali, żeliwa i miedzi z topnikami, które stosuje się przy nalutowywaniu płytek ze stali szybkotnącej na narzędzia skrawające.

Zakresy temperatur topnienia poszczególnych grup lutów twardych pokazano na wykresie.