Luty na osnowie miedziowo-cynkowo-niklowej

Drugą poważną grupę lutów na osnowie miedzi stanowią stopy miedź–cynk-nikiel, zawierające od 2 do 30% niklu, który, jak już wspomniano, polepsza własności mechaniczne, podwyższając jednak przy tym temperaturę topnienia. Niekiedy luty te zawierają dodatkowo krzem wprowadzany, podobnie jak w lutach miedź-cynk, dla uniknięcia wyparowywania i utleniania się cynku. Temperatury topnienia stopów miedź-cynk-nikiel wahają się od 850 do ok. 1200°C. Luty o niższych temperaturach topnienia stosuje się do lutowania stopów miedzi, o wyższych — do lutowania stali stopowych, stopów niklu itd.

W tablicy podano skład chemiczny i orientacyjną temperaturę topnienia niektórych lutów Cu-Zn-Ni produkowanych w Rosji, Anglii, Niemczech i USA.

Osobną grupę stanowią luty miedziowo-cynkowe zawierające dodatkowo mangan, który podobnie jak nikiel wpływa na podwyższenie własności mechanicznych złącza, nie powodując jednak podwyższenia temperatury topnienia lutu. Zastosowanie ich jest podobne jak lutów miedziowo–cynkowych.

Następną dużą grupę lutów tworzą stopy typu miedź-nikiel, które dla podwyższenia żaroodporności, wytrzymałości i temperatury topnienia często zawierają mangan, krzem, żelazo, chrom i aluminium. Stosuje się je do lutowania stali nierdzewnych i żaroodpornych, nakładek narzędziowych z węglików spiekanych,’ a podwójne stopy miedź -nikiel również do wykonywania próżnioszczelnych połączeń molibdenu i żelaza z kowarem (stop Fe-Ni-Co), molibdenu z niklem itd.

Przedstawicielami tej ostatniej grupy stopów są znormalizowane w Polsce luty przeznaczone do łączenia elementów elektro-próżniowych: LV93N zawierający 6,5-7,5% Ni i LY80N zawierający 19–21% Ni (suma zanieczyszczeń nie może w obu lutach przekraczać 0,05%). Pierwszy z nich jest stosowany do lutowania molibdenu z molibdenem i wolframem oraz monelu z wolframem, drugi — do lutowania molibdenu z molibdenem i wolframem oraz niklu i żelaza ze stopami fernico. Oba hity cechuje wysoka temperatura topnienia (odpowiednio 1100-1120 i 1130-1200°C) oraz dobra przewodność elektryczna.

W niektórych przypadkach luty miedź-nikiel zawierają dodatkowo niewielkie ilości litu i boru, dzięki czemu nie wymagają stosowania topników (zwłaszcza przy lutowaniu indukcyjnym).

Dobrymi lutami, stosowanymi szczególnie do nalutowywania nakładek narzędziowych z węglików spiekanych, są podwójne stopy miedź-mangan, zawierające od 0,5-3% manganu. Temperatury lutowania tymi stopami zawierają się w granicach 1100-1150°C.