Cyna
Symbol chemiczny Sn.
Masa atomowa 118,70.
Gęstość g/cm³ 7,30.
Temperatura topnienia 232°C.
Temperatura wrzenia 2610°C.
Największe złoża cyny znajdują się w Azji w pasie ciągnącym się od Birmy przez Tajlandię, Półwysep Malajski aż do wysp Banka i Billiton. Metal ten występuje w postaci tlenku cynowego, minerału zwanego kasyterytem. Z tlenku cynowego otrzymuje się cynę metaliczną przez redukcję węglem.
Cyna jest metalem białym, błyszczącym, o lekko niebieskawym odcieniu. Podobnie jak inne metale ma budowę krystaliczną; przy zginaniu cyna wydaje charakterystyczny chrzęst. Twardość 1,8 w skali Mohsa. Cyna jest bardzo kowalna; w zwykłej temperaturze daje się walcować w bardzo cienkie arkusiki, zwane cynfolią. W temperaturze 100°C można ją wyciągnąć w druty.
Cyna istnieje w trzech odmianach alotropowych. Poniżej 13,2°C trwałą odmianą jest cyna szara, występująca w postaci proszku. Naczynia cynowe, wystawione przez czas dłuższy na działanie niskiej temperatury, rozsypują się na proszek. Powyżej 18°C cyna szara zamienia się w białą, która przy zetknięciu poniżej 18°C z odmianą szarą stopniowo się w nią zamienia, rozpadając się na proszek. Jest to tzw. zaraza cynowa (trąd cynowy).
Cyna ogrzana do 200°C staje się krucha i daje się proszkować. Silnie ogrzana spala się jaskrawym, białym płomieniem. Rozpuszcza się łatwo w kwasie solnym. Na powietrzu nie ulega zmianom i dlatego bywa stosowana do powlekania naczyń żelaznych i blachy żelaznej, w celu zabezpieczenia ich przed rdzewieniem. Blacha taka nazywa się biała.
W pracowni złotniczej cyna używana bywa do sporządzania łatwo topliwych lutów miękkich. Stopy cyny z ołowiem, antymonem i miedzią używane są w przemyśle samochodowym jako tzw. metal łożyskowy. Stop 88-92% cyny, 2-8% antymonu i 1-3% miedzi nosi nazwę metalu Brytania i służy do sporządzania nakryć stołowych. Tak zwane złoto mozaikowe lub żydowskie czy też brąz złoty (Aurum musimm), używane do pozłacania, jest związkiem cyny z siarką (siarczek cynowy).
Przeciętne procentowe zużycie cyny według Tałdylcina przedstawia się następująco: blacha cynowa 50%, luty 20%, staniol 5%, brąz 5%, odlewy cynowe 5%, rury 5%, inne 10%.
Tlenek cynowy używany jest jako środek polerowniczy oraz do wyrobu niektórych gatunków szkieł i emalii.