OGNISKO TRZĘSIENIA ZIEMI

Rozległość obszarów, na których trzęsienie ziemi jest odczuwalne, jest bardzo różna. Ogromne obszary Azji są siedliskiem licznych i częstych trzęsień ziemi, co w połączeniu ze szczególnie gęstym zaludnieniem niektórych rejonów niejednokrotnie prowadzi do tragicznych skutków. W Tien-Szanie w 1911 roku podczas silnego trzęsienia ziemi wstrząsy były odczuwalne na olbrzymim obszarze, bo ponad trzech milionów km2. Podczas trzęsienia ziemi w 1556 roku wstrząsy obejmowały całą prowincję chińską, a śmierć poniosło ponad 800 tysięcy ludzi. Równie katastrofalne było trzęsienie ziemi, jakie nawiedziło Chiny w 1976 roku. Zginęło wówczas pół miliona osób, a zniszczeniu uległo przemysłowe miasto Tangshan. Poziome przemieszczenia występowały na odległościach do 100 kilometrów. W 1897 roku w Assamie, w Indiach, wielkie trzęsienie ziemi o magnitudzie 8.5 miało obszar epicentralny o powierzchni 23 tysięcy kilometrów kwadratowych. Osunięcie gruntu dochodziło miejscami do 12 metrów. Wstrząsy były odczuwalne na obszarze 4,5 miliona km2.

W 1959 roku, w USA, nastąpiły ogromne zmiany terenu, z powstaniem licznych uskoków i szczelin, na skutek trzęsienia ziemi w górach Absaroka (Narodowy Park Yellowstone). Obszar odczucia trzęsienia rozciągał się od stanów Utah i Nevada aż do Kanady i obejmował około 1,5 miliona km2, czyli prawie całą zachodnią część Stanów Zjednoczonych.

Między siłą wstrząsów w epicentrum i rozległością obszaru odczucia trzęsienia nie ma bezpośredniej zależności. Decydujące znaczenie ma tu głębokość ogniska. Jeśli ognisko trzęsienia ziemi znajduje się na dużej głębokości, a energia w nim wyzwalana jest dostateczna, wówczas wstrząsy mogą rozprzestrzenić się na olbrzymich obszarach, jednak siła ich nie jest wielka nawet w epicentrum. Natomiast jeśli ognisko jest płytkie, to nawet przy niewielkich trzęsieniach ziemi w epicentrum mogą wystąpić wstrząsy niweczące, ale już w odległości kilku kilometrów siła ich spada o 3—4 stopnie i ogólna powierzchnia dotknięta trzęsieniem ziemi jest małą.

Częstość występowania trzęsień ziemi o ogniskach położonych na różnych głębokościach nie jest jednakowa. Częściej występują trzęsienia ziemi, których ogniska znajdują się na głębokościach do 70 kilometrów lub poniżej 150 kilometrów. Bardzo rzadko natomiast zdarzają się trzęsienia o ogniskach ulokowanych na głębokościach od 70 do 120—150 kilometrów. Trzęsienia ziemi, których ogniska znajdują się na głębokościach do 70 kilometrów należą do płytkich. Gdy ogniska wstrząsów zlokalizowane są w przedziale głębokości od 70 do 300 kilometrów, to są to trzęsienia o głębokościach pośrednich. Wreszcie trzęsienia głębokie to takie, których ogniska znajdują się na głębokościach od 300 do 700 kilometrów. Trzęsienia płytkie występują na uskokach we wszystkich pasach obrzeży płyt globalnych. Trzęsienia o głębokościach pośrednich mają miejsce w tych obszarach, gdzie skorupa ziemska osuwa się do płaszcza Ziemi, natomiast trzęsienia głębokie występują w tych rejonach, gdzie płyty litosfery ulegają przekształceniom we wnętrzu Ziemi.