OZNACZANIE SREBRA METODĄ KUPELACYJNĄ

Oznaczanie srebra metodą kupelacyjną przeprowadza się podobnie jak oznaczanie złota. Odważa się 0,250 g badanego stopu srebra i odpędza na kupelce w mufli z ilością ołowiu równą połowie ilości używanej przy podobnej próbie złota. I tak np. dla srebra próby 0,750 należy użyć do kupelacji 3 g ołowiu. Temperatura mufli nie powinna przekraczać 900°C. Po odpędzeniu ołowiu na kupelce pozostaje ziarno czystego srebra. Wtedy kupelkę przesuwa się na przód mufli dla powolnego ostygnięcia. Nagłe ostudzenie spowodować może gwałtowne pęknięcie ziarna, tzw. „praskanie”, spowodowane wydzielaniem się zaabsorbowanego tlenu, co pociąga za sobą zawsze stratę srebra. Można też studzić ziarno w ten sposób, że na kupelkę, na której znajduje się ziarno, nakłada się czystą rozgrzaną kupelkę dnem do góry, co powoduje znacznie łagodniejsze ostyganie ziarna i zapobiega praskaniu. Gdy ziarno ostygnie, oczyszcza się je miedzianą szczoteczką i waży. Otrzymany ciężar, pomnożony przez 4, daje próbę badanego stopu srebrnego.

Przy oznaczaniu srebra metodą kupelacyjną otrzymuje się wyniki za niskie. Różnica między rzeczywistą zawartością srebra w badanym stopie a próbą oznaczoną kupelacyjnie dochodzi niekiedy do 0,015. Strata ta spowodowana jest w znacznej mierze wsiąknięciem srebra w kupelkę, jak również utlenieniem się srebra w wysokiej temperaturze pieca, a zależna jest od rodzaju kupelki, ilości miedzi w badanym stopie oraz od temperatury pieca. Aby stratę tę wyrównać, przygotowuje się próbkę kontrolną, tzw. „świadka”, przez skupelowanie czystego srebra z dodatkiem miedzi w takiej ilości, która odpowiada mniej więcej oczekiwanej próbie badanego stopu srebra. Otrzymaną stratą przy srebrze chemicznie czystym uzupełnia się wynik otrzymany dla badanego stopu srebra. Na przykład odważono do kupelacji próbki kontrolnej 0,200 g czystego srebra i 0,050 miedzi. Po kupelacji otrzymano ziarno o masie 0,196 g; strata wynosi zatem 0,004 g. Ciężar ziarna badanego’ stopu srebra po kupelacji wynosi 0,191 g i gdy do tego wyniku dodamy stratę otrzymaną przy kupelacji stopu czystego srebra, tj. 0,004 g, wtedy, jeżeli przy kupelacji nie było żadnej straty—zawartość srebra w badanej próbce powinna wynosić 0,195 g. Ostatnia liczba pomnożona przez 4 daje próbę srebra badanej próbki, tj. 0,780.

Oznaczanie złota i srebra w jednej próbce
Oznaczanie srebra i złota w jednej próbce przeprowadza się najczęściej w większych zlewkach tych metali, gdy mają być poddane rafinacji na czyste metale szlachetne.
Przy oznaczaniu tej próby metodą kupelacyjną postępuje się w ten sposób, że oprócz odważenia dwóch próbek na złoto, odważa się jeszcze trzecią dodatkową próbkę również o ciężarze 0,250 g, którą po zawinięciu w blaszkę ołowianą poddaje się kupelacji bez dodatku srebra. Po kupelacji w ziarnie znajduje się tylko złoto i srebro, których próbę należy oznaczyć. Ziarno to po ostudzeniu zgniata się w cążkach oraz dokładnie czyści i następnie waży. Otrzymany ciężar mnoży się przez 4 i od tego iloczynu odejmuje próbę ustaloną dla złota w badanej próbce. Otrzymana reszta daje próbę srebra w badanym stopie złoto-srebrnym.