Wysoka cena kamieni szlachetnych powoduje, że sporządza się ich imitacje, najczęściej ze szkła, tzw. sztrasu lub simili, bogatych w ołów i odpowiednio barwionych tlenkami różnych metali. Czysty sztras służy do sporządzania imitacji diamentu.
Rozpoznanie imitacji jest stosunkowo łatwe. Szkło w dotyku jest cieplejsze niż prawdziwy kamień. Jeżeli kamień jest prawdziwy, wywołane przez niego uczucie zimna, np. przy przytknięciu do czoła lub do języka, trwa dłużej, podczas gdy szkło rozgrzewa się prędzej. Tego rodzaju próby (bardzo niepewne) można stosować tylko przy kamieniach większych.
Lepszym sposobem rozpoznania imitacji jest zbadanie twardości kamienia. Imitacja szklana daje się łatwo zarysować już dobrze zahartowaną igłą, gdyż twardość szkła waha się w granicach 4,5-6,5 skali Mohsa. Najlepiej jednak użyć kwasu fluorowodorowego. Na parowniczkę ołowianą nalewa się tyle kwasu, aby pokryć nim cały kamień. Imitacja szklana już po krótkim czasie traci w tym kwasie połysk. Natomiast diament, szafir, rubin, beryl, turmalin, topaz, granat nie ulegają działaniu kwasu fluorowodorowego. Kwasem tym nie można jednak badać opali, turkusów, pereł i wszystkich odmian kwarcu, gdyż uległyby zniszczeniu.
Z dalszych imitacji kamieni szlachetnych wymienić należy dublety. W ostatnich latach zostały one jednak prawie całkowicie wyparte z jubilerstwa przez kamienie syntetyczne. Jak już sama nazwa wskazuje, dublet składa się z dwóch części, górnej — sporządzonej z kamienia prawdziwego i dolnej — wykonanej ze szkła. Dublety bardzo łatwo można rozpoznać przez zanurzenie w cieczy o wysokim współczynniku załamania światła; zanurzone w gorącej wodzie rozklejają się i rozpadają na dwie części.