LUTY DLA ZŁOTA cz.1

Na ogół w pracowniach złotniczych luty sporządza się z tzw. złota roboczego, obniżając jego punkt topnienia przez dodatek srebra, cynku, kadmu lub mosiądzu1. Aby jednak otrzymać luty o określonym punkcie topnienia i innych żądanych własnościach, należy je sporządzać, podobnie jak wszystkie inne stopy metali szlachetnych, z czystych metali. Przy sporządzaniu lutów dla złota należy posługiwać się stopami pośrednimi (patrz: Sporządzanie stopów złota), otrzymuje się wtedy stopy lutów bardziej jednorodne oraz składem swoim odpowiadające przepisowi.

Zależnie od użytych do sporządzania lutów składników można otrzymać luty dla złota od barwy czerwonej przez wszystkie pośrednie aż do zielonej. Przy sporządzaniu lutów dla złota z czystych metali, metale te zawsze stapia się z sobą w kolejności ich punktów topnienia. Kadm i cynk dodaje się na krótko przed odlaniem stopu. Obydwu łatwo topliwych metali dodaje się w nieco większej ilości niż wskazuje przepis, gdyż należy się liczyć z ich stratą w czasie topienia. Do lutów nie można używać zbyt dużego dodatku kadmu, gdyż łatwo przy lutowaniu przekroczyć niski punkt wrzenia tego metalu, co powoduje porowatość miejsc spojenia. Kadmu dodaje się zwykle do lutów, które—ze względu na przepisy probiercze — muszą swoją próbą odpowiadać próbie przedmiotów lutowanych.

Właściwe sporządzenie złotego lutu kadmowego nie jest rzeczą łatwą ze względu na utlenianie się i parowanie tego metalu; należy również pamiętać, że pary kadmu są bardzo trujące. W celu przygotowania dla złota lutów z kadmem najlepiej jest przygotować folię z czystego srebra, które ma być dodane do stopu. W folię tę zawija się łcadm, przez co chroni się go przed bezpośrednim zetknięciem z płomieniem palnika gazowego i spaleniem, zanim włączy się go w stop z innymi pozostałymi składnikami lutu. Zawinięty w srebro kadm oraz pozostałe wchodzące w skład lutu metale umieszcza się w ogrzanym tyglu i przenosi do pieca. Stapianie przeprowadza się pod warstwą boraksu, kwasu borowego i potażu. Przed odlaniem stop należy dobrze wymieszać. Stapianie lutów można również wykonać na węglu drzewnym. Mimo zachowania jak największych środków ostrożności kadmu ze względu na jego spalanie się bierze się zawsze 15-20% więcej niż przewiduje receptura. Przy bezpośrednim stapianiu kadmu nie ochronionego następuje strata tego metalu w ilości ok. 50%. Luty należy zawsze dwukrotnie przetapiać, gdyż gwarantuje nam to pewność dokładnego wymieszania się składników.