USKOKI I TRZĘSIENIA ZIEMI

Dobrze znanym przykładem są przesunięcia wzdłuż uskoku przesuwczego Great Glen w Szkocji. Północna część Szkocji została przesunięta wzdłuż tego uskoku o około 100 kilometrów na zachód w stosunku do części południowej, o czym świadczą rozdzielone części masywu granitowego stanowiącego niegdyś jedną całość.

Trzęsienia ziemi występują czasem na krzyżujących się uskokach. Epicentrum jednego z największych w historii trzęsień ziemi, które zniszczyło w 1755 roku Lizbonę, znajdowało się na skrzyżowaniu dwóch uskoków. Również na skrzyżowaniu dwóch uskoków w łuku karpacko-alpejskim występowały epicentra trzęsień ziemi koło Wiednia.

Nowe uskoki bywają często skutkiem trzęsień ziemi. Podczas trzęsienia ziemi w japońskich prowincjach Mino i Owari w 1891 roku utworzyło się wiele długich uskoków z przesunięciem wzajemnym stron około 4 metrów i osunięciem pionowym osiągającym na jednym z nich 7 metrów. Największe pionowe przesunięcia dochodzące do 14,5 metra zaobserwowano na uskoku utworzonym podczas trzęsienia ziemi na Alasce w 1898 roku. Katastrofalne trzęsienie ziemi z marca 1964 roku spowodowało wielkie zmiany na dużym obszarze Alaski. Podczas tego trzęsienia wielkie masy skalne przesunęły się wzdłuż prawie poziomego uskoku z północy w kierunku Zatoki Alaska, natomiast dolna strona uskoku z częścią dna morskiego wsunęła się pod kontynent. Nastąpiło podniesienie dna morskiego dochodzące u wybrzeży do li metrów. Przesunięcia poziome gruntu wystąpiły na olbrzymim obszarze rozciągającym się od Appalachów aż po wybrzeża Zatoki Alaska. Odległości między przesuniętymi punktami terenu wynosiły od kilkunastu do 200 metrów. Są to największe przesunięcia gruntu znane z pomiarów geodezyjnych. Trzęsienie 2 Alaski było zarejestrowane na całym globie. Ognisko jego było położone płytko. Wystąpiły wstrząsy następcze, które trwały długo. Trzęsienie to należało do katastrofalnych nie tylko dlatego, że miało jedną z największych magnitud zbliżoną do 9. W mieście Anchorage, odległym o 80 kilometrów na zachód od epicentrum, od razu uległo zniszczeniu ponad tysiąc budynków. Trzęsienie wystąpiło w godzinach popołudniowych, większość ludzi przebywała w domach. Powstały liczne uskoki i szczeliny. Kierowcom ziemia „uciekała” spod kół. Do otwierających się szczelin osuwało się wszystko łącznie z pojazdami i ludźmi. Okrutny obraz zniszczenia dopełniały pożary. U wybrzeży natomiast, wskutek ruchów dna morskiego, powstały olbrzymie fale morskie, tzw. tsunami. Miały one u wybrzeży Alaski wysokość ponad 9 metrów, a ich siła niszcząca była ogromna. Występowanie trzęsień ziemi na uskokach jest mniej widoczne w rejonach łuków wyspowych i rowów oceanicznych. Uskoki w tych rejonach zaznaczają się bardzo wyraźnie, a trzęsienia ziemi występują tutaj; bodajże najczęściej. Oprócz trzęsień płytkich często notowane są w tych strefach wstrząsy, których ogniska leżą bardzo głęboko, czasem nawet na głębokość ciach bliskich 700 kilometrów. Lokalizacja tych ognisk nie zawsze odpowiada znanym uskokom, jak to ma miejsce np. w Nowej Zelandii.