Aktywność sejsmiczna w Turcji

Aktywność sejsmiczna w Turcji.

Związek aktywności sejsmicznej z uskokami jest bardzo widoczny w Turcji. Aktywność sejsmiczna na obszarze tego kraju ma swą szczególną cykliczność. Ruchy tektoniczne są w Turcji niezwykle żywe. Anatolia, północna kraina Turcji, często zmienia swe oblicze. Stale powstają tu nowe uskoki i szczeliny, czasem są one ukryte w twardym podłożu skał granitowych, a często zaznaczają się z całą oczywistością na przesuniętych końcach, przeciętych w poprzek dróg. Sejsmiczny obszar północnej Anatolii rozciąga się od wielkich zapadlisk, jakimi są na południowym zachodzie Zatoka Sar os i Morze Marmara, poprzez ponad_ osiemsetkilometrowej długości pasmo, aż do jeziora Wan na południowym wschodzie Turcji. Obszar ten, stanowiący gęste pasmo przedłużających się wzajemnie licznych uskoków biegnących z zachodu na wschód, nosi nazwę Północno-Anatolijskiego uskoku. Jest on położony na styku wielkich kontynentalnych płyt tektonicznych Azji Środkowej. Przesunięcia płyt kontynentalnych są przyczyną żywych ruchów tektonicznych powodujących stałe rozłamywanie na uskokach pasma anatolijskiego. Poziome przesunięcia gruntu na uskokach tureckich są bardzo charakterystyczne. Północna strona uskoku przesuwa się na wschód, południowa na zachód. Częstym zjawiskiem są również przesunięcia pionowe. Łańcuchy młodych gór fałdowych są w Turcji poprzedzielane wysokimi, wcześniej uformowanymi wyżynami, co świadczy o aktywnych ruchach pionowych. Na tych właśnie głębokich uskokach, oddzielających stare wyżyny od młodych gór fałdowych, najczęściej występują najsilniejsze trzęsienia ziemi.

Dokumenty historyczne z III wieku przed naszą erą świadczą o tym, że niszczące, a nawet katastrofalne trzęsienia ziemi były wówczas dobrze znane w Północnej Anatolii. Leżące w południowo-wschodniej Turcji miasto Erzurum przeżyło od 1268 roku 22 silne trzęsienia ziemi. Dalej na północ położone miasto Ani, w XV wieku po serii silnych trzęsień ziemi zostało opuszczone przez ludzi. Nieomal każde miasto w północnej Turcji ma w swej historii pokaźną liczbę silnych trzęsień ziemi. Rekordowym było pod tym względem miasto Antakja, w którym od początku naszej ery miało miejsce ponad 50 silnych trzęsień ziemi. Ostatnie wystąpiło w 1872 roku. Wiele miast tureckich ulegało w ciągu historii wielokrotnemu, całkowitemu zniszczeniu, np. Malazgirt był 8 razy zrujnowany przez trzęsienia ziemi.