Pallad

Pallad
Symbol chemiczny Pd.
Masa atomowa 106,42.
Gęstość g/cm³ 11,99.
Temperatura topnienia 1552°C.
Temperatura wrzenia 2940°C.

Najlżejszy z platynowców — pallad nazwę swą otrzymał od odkrytej w tym samym czasie, tj. w 1803 r., planety Pallas. Pallad ma barwę białą, podobną do platyny. Twardość 4-5 według skali Mohsa. Jest on najłatwiej topliwy ze wszystkich platynowców, mniej ciągliwy od platyny i dlatego nieco trudniejszy w obróbce mechanicznej. Rozpuszcza się łatwo w wodzie królewskiej oraz dość dobrze w kwasie azotowym i gorącym kwasie siarkowym, i to tym łatwiej, im bardziej te kwasy są stężone, a metal rozdrobniony; nieznacznie rozpuszcza się również w stężonym kwasie solnym.

W ostatnich latach pallad zajmuje w złotnictwie ważne miejsce obok złota i platyny. Wytwarza się z niego takie wyroby złotnicze, jak bransolety, pierścionki i obrączki. Ustalona przez międzynarodową organizację złotniczą (BIBOA) próba palladu dla wyrobów złotniczych wynosi 0,950; pozostałe 0,050 wypełnia miedź. Niezależnie od tego metal ten w pracowni złotniczej bywa używany bardzo często, dodawany jest bowiem do platyny jubilerskiej, gdyż nadaje jej jaśniejszą barwę, żywszy połysk oraz większą twardość. Ponieważ pallad jest prawie o połowę tańszy od platyny, w okresie, gdy cena platyny była wysoka, dodawano go do niej w zbyt wielkich, ilościach, co popsuło na jakiś czas jakość platyny jubilerskiej.

Obecnie duże ilości palladu używane są jako składnik odbarwiający w lepszych gatunkach białego złota, przy czym już 17% palladu w stopie złotym powoduje całkowite odbarwienie złota. Największe ilości białego złota palladowego zużywa się w dentystyce do wyrobu koron. Stopy palladu ze srebrem są białe; stop taki, zawierający powyżej 17% palladu, odporny jest na działanie czynników atmosferycznych oraz nie czernieje pod wpływem siarkowodoru. Gdy stosunek srebra do palladu wynosi 1:1, stop rozpuszcza się całkowicie w kwasie azotowym. Różne stopy palladu z miedzią, srebrem i złotem znalazły również zastosowanie w zegarmistrzostwie, zwłaszcza do budowy części zegarków, które nie powinny być wrażliwe na wpływy atmosferyczne. W dużym rozdrobnieniu pallad stosowany jest jako katalizator przy produkcji witamin na drodze syntezy. Stopy ze srebrem są stosowane do sporządzania kontaktów w technice prądów słabych. Pallad ma własność okludowania gazów, a szczególnie wodoru. W stanie czystym otrzymuje się go najczęściej przez redukcję związków palladu wodorem.