Próbowanie złota, srebra i platyny.
Na czarnym kamieniu probierczym t. z. lidyjskim dobrze oczyszczonym za pomocą pumeksu i wody, osuszonym, lekko natłuszczonym olejkiem migdałowym, robi się złotym przedmiotem dobrze wyskrobanym równoległe rysy długie na 3 cm, a szerokie na 5 mm. Złotą rysę na kamieniu przekreśla się na poprzek zgęszczonym kwasem azotowym przy pomocy wydłużonej zatyczki szklanej.
Kwas azotowy nagryza złoto poniżej próby 500, czyli 12-to karatowe. Złoto powyżej próby 500 pozostanie nienagryzione, przeto trzeba jeszcze raz zrobić rysy przedmiotem złotym obok na kamieniu rysy równoległe sztabką złotą o wiadomej próbie n. p. 583, przylutowanej do sztabki miedzianej zwanej iglicą probierczą.
Obie rysy złote powinny mieć ten sam lub zbliżony kolor złota czerwonego lub bladego. Obie rysy przekreślamy na poprzek wodą królewską do badania złota próby 583 (14 kar.).
W chwili, gdy woda królewska nagryzie obie rysy złote niezbyt mocno, trzeba ostrożnie wodę królewską wysuszyć bibułą. Jednakowy kolor brunatny na rysach wskazuje na to, że przedmiot złoty ma tę samą zawartość szczerego złota, co iglica probiercza, czyli jest tej samej próby. Rysa przedmiotu złotego o niższej próbie od iglicy będzie brunatniejsza.
Złoto zawierające w sobie domieszkę cynku, rysowane na kamieniu pod działaniem wody królewskiej, daje brunatniejszy kolor, niż iglica probiercza tej samej próby, przeto trzeba obie złote rysy na nowo narysowane zwilżyć szeroko zgęszczonym kwasem azotowym, wysuszyć bibułą i przekreślić wodą królewską. Kwas azotowy usunie cynk, a woda królewska nagryzie obie rysy jednakowo.
Jeżeli kwas azotowy zgęszczony przegryzie rysę w zupełności, aż do kamienia, to przedmiot badany nie jest złotem. — Im wyższą próbę ma badane złoto, czyli im więcej posiada w sobie szczerego złota, a mniej domieszki t. j. miedzi, to trzeba brać silniejszą wodę królewską.
Próbę srebra poznaje się na kamieniu po tem, że rysy przedmiotu srebrnego i srebra wiadomej próby, czyli iglicy probierczej w formie sztabki mają jednakowy kolor biały, rysa gorszego srebra ma kolor czerwieńszy, bo zawiera więcej miedzi. Próbę odczytujemy na iglicy wygrawerowanej. Dla sprawdzenia, czy badane srebro jest rzeczywiście srebrem, przekreśla się rysę srebra na kamieniu kwasem do badania srebra, od którego rysa czerwienieje i po wysuszeniu bibułą pozostaje czerwoną.
Jeżeli badany przedmiot srebrny wyskrobiemy w pewnym miejscu nożem, a miejsce to zwilżymy kwasem do badania srebra, to miejsce to poczerwienieje i po wysuszeniu bibułą czerwonem zostanie, jeżeli przedmiot jest rzeczywiście srebrny.
Woda królewska do badania na kamieniu złota o próbie zbliżonej do 750 tysięcznych, czyli 18 karatów, składa się z 100 gramów czystego zgęszczonego kwasu azotowego 42° Beaume, z 2 gramów kwasu solnego zgęszczonego, z 25 gramów wody destylowanej. Jeżeli do tych 127 gramów mieszaniny dodamy 127 gramów wody destylowanej, to otrzymamy wodę królewską do badania złota próby około 583 tysięcznych, czyli 14 karatowego; 121 gramów zgęszczonego kwasu azotowego, 9 gramów zgęszczonego kwasu solnego i 50 gramów wody destylowanej służy do badania złota próby od 840—920 (22—20 karatów).
Jeżeli do zgęszczonego kwasu azotowego dodamy parę kropli zgęszczonego kwasu solnego, to otrzymamy silną wodę królewską do badania złota o wysokiej próbie od 920 do 1000 i do próbowania platyny. Przez dodawanie zgęszczonego kwasu azotowego możemy powyższe mieszaniny wzmocnić w miarę potrzeby. Jeżeli rysa przedmiotu platynowego na kamieniu od silnej wody królewskiej nie zostanie całkiem przegryzioną, to przedmiot jest rzeczywiście platyną.
Kwas do badania srebra koloru czerwonego składa się z 3 gramów dwuchromianu potasowego, z 4 gramów zgęszczonego kwasu siarkowego i 32 gramów wody destylowanej.
Iglicy probiercze do próbowania złota zawierają 583 szczerego złota, a 417 miedzi;
lub 315 części miedzi i 102 części srebra,
lub 2 części miedzi i 1 część srebra,
lub 250 części miedzi i 167 części srebra,
lub 209 części miedzi i 208 części srebra,
lub 1 części miedzi i 2 części srebra.