Topienie odpadków złota

Najczęściej w małych pracowniach złotniczych stapia się jedynie opiłki złote, a inne odpadki, odpowiednio przygotowane, oddaje się do zajmujących się tym zakładów rafinacyjnych. Opiłki złote składają się z 80-85% metalu oraz ok. 15% zanieczyszczeń w postaci brudu, kawałeczków drzewa lub żelaza, stopienie ich zatem nie przedstawia większych trudności.

Opiłki przed topieniem należy uwolnić od żelaza przez dokładne namagnesowanie, a następnie zmieszać z większą ilością sody z dodatkiem boraksu i stopić w tyglu glinianym lub grafitowym; można ewentualnie sporządzoną mieszaninę zwinąć dokładnie w bibułkę i stopić na węglu drzewnym w głębiej niż zwykle wydrążonym otworze.

Inne odpadki pracowni złotniczych zawierają przeważnie tylko ok. 20% metalu szlachetnego, a resztę stanowią pył, brud, kawałeczki tygli do topienia, szlaka itp. Odpadki takie naprzód dokładnie wyżarza się na misce żelaznej, przy czym spalają się części organiczne (kawałeczki drzewa, papieru, tłuszcz). Po wyżarzeniu odpadki te rozdrabnia się i proszkuje w moździerzu, a następnie magnesem usuwa dokładnie cząsteczki żelaza. Tak przygotowane odpadki miesza się z topnikiem, złożonym z mieszaniny boraksu, szkła, potażu, soli kuchennej i kamienia winnego w stosunku 1:2:3:0,5:0,5, który upłynnia trudno topliwe części mineralne odpadków złota. Topnika tego dodaje się w ilości 30 g na każde 100 g topionego materiału. Mieszaniną wypełnia się tygiel gliniany do 2/3 jego wysokości i umieszcza w słabo ogrzanym piecu do topienia; po pewnym czasie (15-25 min.) temperaturę pieca podnosi się stopniowo aż do białego żaru. Gdy stopiony materiał zaczyna się burzyć i podnosi się ku górze, należy do tygla dodać nieco soli kuchennej, co spowoduje opadnięcie szlaki na spód tygla. Stopiony, materiał należy często i dokładnie mieszać rozgrzanym prętem żelaznym. Gdy wymieszana zawartość tygla ma jednolity wygląd, tygiel wyjmuje się z pieca i po ostygnięciu rozbija. Znajdujący się na dnie tygla zastygły stopiony metal oczyszcza się z resztek szlaki przez wygotowanie w rozcieńczonym kwasie siarkowym.

Aby otrzymać stop zupełnie jednorodny, metal przetapia się ponownie w tyglu grafitowym z dodatkiem boraksu, pobierając równocześnie grafitowym czerpakiem próbkę w celu kupelacyjnego oznaczenia próby metali szlachetnych w otrzymanym po odlaniu zlewku.